Is ventilatie verplicht bij renovatie in Vlaanderen?

Wanneer je jouw woning renoveert, zijn er vaak heel wat regels om rekening mee te houden. Eén van de vragen die we bij De Groof Zelfbouw vaak krijgen, is: "Is ventilatie verplicht bij renovatie?" Het antwoord is: soms wel, soms niet — het hangt af van het soort renovatie. In dit artikel zetten we alle situaties voor je op een rij, zodat je exact weet wanneer je verplicht bent om ventilatie te voorzien én wanneer het sterk wordt aangeraden.

Waarom is ventilatie belangrijk?

Laten we eerst even stilstaan bij het ‘waarom’. In een goed geïsoleerde woning blijft de warmte binnen — maar zonder ventilatie blijft ook vocht, CO₂ en andere vervuiling hangen. Dat kan leiden tot schimmelvorming, een ongezond binnenklimaat en schade aan de woning. Ventilatie zorgt ervoor dat vervuilde lucht wordt afgevoerd en verse lucht binnenkomt, wat essentieel is voor je gezondheid én het behoud van je woning.

In welke gevallen is ventilatie wettelijk verplicht?

De Vlaamse overheid heeft duidelijke regels rond ventilatie bij renovaties. Die zijn opgenomen in de EPB-regelgeving (Energieprestatie en Binnenklimaat). Of ventilatie verplicht is, hangt vooral af van de aard en omvang van je renovatie.

1. Ingrijpende Energetische Renovaties (IER)

Renoveer je een woning grondig, waarbij je de opwekkers voor verwarming vervangt én minstens 75% van de bestaande buitenschil (dak, muren, vloer) isoleert? Dan wordt dit beschouwd als een Ingrijpende Energetische Renovatie.

➡️ In dit geval ben je verplicht om een volledig ventilatiesysteem te voorzien dat voldoet aan de ventilatie-eisen van nieuwbouw. Meestal betekent dit een systeem C of D.
Bron: EPB-pedia – Ventilatie-eisen bij IER

2. Vergunningsplichtige renovaties

Doe je werken waarvoor een bouwvergunning of melding verplicht is, zoals het plaatsen van een nieuw dak of het uitbreiden van de woning? Dan ben je ook EPB-plichtig.

➡️ Je moet dan minimale ventilatievoorzieningen voorzien voor de ruimtes die je renoveert, zoals verluchtingsroosters of mechanische afzuiging. Dit hoeft geen volledig ventilatiesysteem te zijn, maar er moeten wél voorzieningen zijn voor de toevoer van verse lucht en de afvoer van vervuilde lucht.
Bron: Vlaanderen.be – Ventilatie bij renovatie

3. Ramen vervangen en Mijn VerbouwPremie aanvragen

Wil je gebruik maken van de Mijn VerbouwPremie voor het vervangen van ramen en deuren? Dan moet je woning voldoen aan specifieke ventilatievoorwaarden.

➡️ Je moet voldoende ventilatieroosters voorzien of een ander systeem dat de toevoer van verse lucht garandeert.
Bron: Vlaanderen.be – Ventilatievoorwaarden Mijn VerbouwPremie

En bij kleinere renovaties?

Doe je kleine werken, zoals het vernieuwen van een keuken, het herschilderen van muren of het vervangen van een vloer? Dan ben je niet EPB-plichtig en ben je wettelijk gezien niet verplicht om ventilatievoorzieningen te voorzien.

Toch raadt de Vlaamse overheid sterk aan om zelfs bij kleinere renovaties aandacht te besteden aan ventilatie. Je voorkomt er gezondheidsproblemen mee én je verbetert het comfort in je woning.

Tip: Denk na over ventilatie als je toch al openmaakt: leidingen en buizen kunnen dan gemakkelijker worden geïntegreerd, zonder extra breekwerk.

Welke systemen zijn er?

Bij renovatie heb je doorgaans keuze uit twee systemen:

• Systeem C: natuurlijke luchttoevoer via roosters + mechanische afvoer van lucht (bijvoorbeeld in keuken of badkamer).
  
  

• Systeem D: mechanische toevoer én afvoer van lucht, met warmterecuperatie.
  
  

Voor IER-renovaties is systeem D meestal de beste keuze, omdat dit het energieverbruik verlaagt en voldoet aan de strengste eisen. Voor kleinere verbouwingen volstaat vaak systeem C.
Bron: De Groof Zelfbouw

Hoe zit het met de keuring?

Als je een ventilatiesysteem plaatst in het kader van een EPB-plichtige renovatie, dan moet je dit laten keuren door een erkend ventilatieverslaggever. Je krijgt dan een ventilatievoorontwerp en een prestatieverslag. Deze documenten zijn nodig voor de EPB-aangifte en eventuele premies.

Samenvatting

Conclusie

Ventilatie is niet alleen wettelijk verplicht bij veel renovaties in Vlaanderen, het is ook een slimme investering in comfort en gezondheid. Zeker in een tijd waarin we woningen steeds beter isoleren, mag ventilatie niet vergeten worden. Denk daarom vooraf goed na over het juiste systeem, zeker als je van plan bent om een premie aan te vragen of wanneer je woning onder de EPB-plicht valt.

Bronnen:

• Vlaanderen.be – Ventilatie bij renovatie
  
  

• EPB-pedia – Ventilatie-eisen
  
  

• Mijn VerbouwPremie – Ventilatievoorwaarden
  
  

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over de renovatieplicht in Vlaanderen of over je eigen zelfbouwproject? Wij zijn er om je te helpen. Je kan ons hier contacteren.